Cel badań: Identyfikacja transformacyjnej roli zmian technologicznych i społecznych właściwych Nowej Gospodarce (NG) poprzez określenie siły, sposobu i zakresu ich oddziaływania na funkcjonowanie przedsiębiorstw rodzinnych (PR). Celem indukowanym jest identyfikacja zdolności adaptacyjnych PR do warunków NG oraz porównanie natury i poziomu tych zdolności w Polsce oraz Austrii.

Uzasadnienie podjęcia tematu: W turbulentnym otoczeniu sukces przedsiębiorstwa zależy od umiejętności dostosowania się do zmieniających się warunków rynkowych (Porter, 1980). W NG ważna jest przede wszystkim umiejętność adaptacji do warunków technologicznych. Upowszechnienie się technologii cyfrowych prowadzi bowiem do transformacji dotychczasowej struktury gospodarki, której logika polega na integracji świata fizycznego i cyfrowego oraz ludzi i urządzeń, jak i systemów i procesów w oparciu o zarządzanie informacją (Cellary, 2019). W efekcie tych zmian tworzą się nowe formy produkcji i wzorce konsumpcji, modele biznesowe, kanały i narzędzia komunikacji rynkowej. Zagadnienia te są podejmowane najczęściej w kontekście dużych przedsiębiorstw działających na rynku globalnym oraz całych branż i sektorów, natomiast w niewielkim stopniu w odniesieniu do małych i średnich przedsiębiorstw mających rodzinny charakter.

PR są silnie uzależnione od dotychczasowej ścieżki rozwoju i mają tendencję do dziedziczenia sprawdzonych i konserwatywnych sposobów zachowania (Thomas, Shaw i Page, 2011). Zazwyczaj działają na podstawie nawyków i rutyn osadzonych we wcześniejszych doświadczeniach i tzw. ścieżce ewolucyjnej (Nelson i Winter, 1982). Zatem zasadnym jest poznanie, w jaki sposób transformacyjna siła NG wpływa na funkcjonowanie PR cechujących się dużą inercją, brakiem możliwości sprawczych i determinizmem.

Ramy teoretyczne badania tworzy koncepcja zdolności dynamicznych (Teece, Pisano i Shuen, 1997), czerpiąca z jednej strony z dorobku ewolucyjnej teorii firmy (Nelson i Winter, 1982), a z drugiej będąca kontynuacją teorii zasobowej (Barney, 1991; Peteraf, 1993). W centrum uwagi stawia ona procesy koordynacji, uczenia się i transformacji, które, oddziałując na zasoby i rutyny organizacji, pozwalają jej sprostać wymogom permanentnie zmieniającego się otoczenia (Eisenhardt i Martin, 2000). Tym samym zdolności dynamiczne przesądzają o elastyczności organizacji – atrybucie niezbędnym w warunkach turbulentnego środowiska, wymuszającego potrzebę budowania sekwencji tymczasowych przewag konkurencyjnych.

Wykonawca projektu: Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

---

Project title: Adaptation capabilities of family businesses to the challenges of the New Economy: a comparative study of Poland and Austria

Project team: Marlena Bednarska, Alicja Hadryś-Nowak, Marcin Olszewski, Piotr Zmyślony (project coordinator)

The project financed within the Regional Initiative for Excellence programme of the Minister of Science and Higher Education of Poland, years 2019-2022, grant no. 004/RID/2018/19, financing 3,000,000 PLN

The main objective of the project is to identify the transformational role of technological and social changes specific to the New Economy (NE), known also as Industry 4.0, by defining the strength, manner and scope of their impact on the functioning of family businesses (FB). The induced purpose is to identify the FBs’ adaptation abilities to NE conditions as well as to compare the nature and level of these abilities in Poland and Austria.

In a turbulent environment, the success of an enterprise depends on the ability to adapt to changing market conditions (Porter, 1980). In NE, first of all, the ability to adapt to technological conditions is essential. The proliferation of digital technologies leads to the transformation of the existing structure of the economy, whose logic is to integrate the physical and digital world, people and devices, and systems and processes, based on information management (Cellary, 2019).

These changes have created new forms of production and consumption patterns, business models, channels and market communication tools. These issues are most often taken up in the context of large enterprises operating on the global market and entire industries and sectors, but to a small extent for family-rooted small and medium-sized enterprises.

FBs are strongly dependent on the current development path and tend to inherit proven and conservative ways of behaviour (Thomas, Shaw and Page, 2011). They usually work based on habits and routines embedded in previous experiments and the so-called evolutionary path (Nelson and Winter, 1982). Therefore, it is reasonable to know how the transformative power of NE affects the functioning of FBs characterised by high inertia, lack of causative capabilities and determinism.

The theoretical framework of the research creates the concept of dynamic capabilities (Teece, Pisano and Shuen, 1997), drawing from the output of the evolutionary theory of the firm (Nelson and Winter, 1982), and on the other being a continuation of the resource theory (Barney, 1991; Peteraf, 1993). In the centre of the concept, the coordination, learning and transformation processes are placed that, by influencing the organisation’s resources and routines, enable business entities to meet the requirements of a permanently changing environment (Eisenhardt and Martin, 2000). Thus, dynamic capabilities determine the organisation’s flexibility – an essential attribute in a turbulent environment, forcing the need to build sequences of temporary competitive advantages.

Project institution: Poznan University of Economics and Business