Paweł Pietraszkiewicz | Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu | kierunek Gospodarka Turystyczna

Mecze piłkarskie są bardzo ważnym produktem turystyki sportowej (Bieljac, Radovanovic 2003). Obecnie dla turystów coraz częściej głównym celem podróży jest obejrzenie meczu piłkarskiego na żywo (Visit Britain Reaserch 2021). Wydarzenia piłkarskie mogą być źródłem dochodu zarówno dla klubów piłkarskich jak i dla miast, szczególnie w krajach posiadających najlepsze piłkarskie ligi świata (Tobar, Ramshaw 2022). Organizacja eventów piłkarskich może przyczynić się do rozwoju turystyki w konkretnej destynacji (Marczak 2014). Na rynku działa wiele biur podróży, które organizują wyjazdy na mecze piłki nożnej. Wielkie marki piłkarskie współpracują z organizatorami turystyki w celu przyciągnięcia turystów z innych części świata (Shaw 2023). Oprócz biur podróży organizacją wyjazdów zajmują się także stowarzyszenia zrzeszające kibiców danej drużyny (McManaus 2020). Osoby zarządzające wydarzeniami piłkarskimi starają się, by mecz stał się dostępną dla turystów ofertą spędzenia czasu oraz źródłem niezapomnianych przeżyć (Garcia 2011).

W tym kontekście istotne jest zbadanie bieżącego potencjału polskich klubów piłkarskich w zakresie piłkarskiej turystyki zagranicznej poprzez okreslenie modeli dystrybucji biletów na mecze piłkarskie. Punktem wyjścia analizy było pytanie
w jaki sposób zagraniczni turyści mogą kupić bilety na mecze polskich drużyn grających w najwyższej klasie rozgrywkowej w Polsce w sezonie 2023/24, nazywanej Ekstraklasą.

Modele dystrybucji biletów na mecze piłkarskie klubów najwyższej klasy rozgrywkowej

Tabela zawiera sposoby dystrybucji biletów klubów według następujących kryteriów: bezpośrednia sprzedaż biletów, współpraca z touroperatorem, współpraca z organizatorami jednodniowych wycieczek, zagraniczne fankluby.

Najważniejszym aspektem zawartym w badaniu jest potwierdzenie, że zagraniczni turyści mają ograniczone możliwości zakupu biletu na mecze wszystkich polskich klubów piłkarskich grających w najwyższej klasie rozgrywkowej w Polsce w sezonie 2023/24. Najszerszą ofertę turystyczną posiadają kluby piłkarskie zlokalizowane w dużych miastach w Polsce, mające nowoczesne stadiony i nieprzerwanie od wielu lat grające w Ekstraklasie. Do takich zespołów należy zaliczyć kluby: Lech Poznań, Legia Warszawa, Pogoń Szczecin, Śląsk Wrocław oraz Cracovia. Wszystkie wymienione drużyny posiadają internetowy system sprzedaży biletów działający w języku angielskim (i często w wielu innych językach), współpracują z organizatorami jednodniowych anglojęzycznych wycieczek piłkarskich. Najsłabszą ofertę turystyczną posiadają kluby z mniejszych miast, mające mniejsze stadiony, które nie współpracują z organizatorami wycieczek. Do takich klubów należy zaliczyć Radomiaka Radom, Stal Mielec, Piasta Gliwice, Zagłębie Lubin czy Puszcze Niepołomice.

Najszerszy wybór języków obcych w systemach biletowych posiadają Śląsk Wrocław i Legia Warszawa. Są to języki: angielski, niemiecki i ukraiński. Wiele klubów w swoich oficjalnych systemach biletowych nie posiada możliwości zmiany języka strony na inny niż polski. Do takich klubów należy zaliczyć: Zagłębie Lubin, Widzew Łódź, Raków Częstochowa, Radomiak Radom, Stal Mielec i Ruch Chorzów. Jeśli wymienionym zespołom zależy na przyciągnięciu zagranicznych turystów powinni wprowadzić możliwość kupna biletów w przynajmniej języku angielskim. Wszystkie kluby powinny pomyśleć o rozszerzeniu oferty językowej swoich systemów biletowych. Polskie kluby powinny także częściej współpracować z innymi organizatorami jednodniowych wycieczek takimi jak: GetYourGuide czy Tripadvisor. Takie działania przyczyniają się do rozszerzenia kanałów dystrybucji biletów na mecze.

Najgorzej polskie kluby piłkarskie wypadają pod względem współpracy z zagranicznymi touroperatorami. Według badania tylko Lech Poznań i Cracovia Kraków w ostatnich latach zawarli takie współprace. Polskie kluby powinny zachęcać zagranicznych touroperatorów do organizacji wyjazdów na największe mecze piłkarskie w Polsce na których atmosfera, kreowana przez lokalnych kibiców jest jedną z najlepszych na świecie. Do takich meczy należy zaliczyć mecze Legii Warszawa z Lechem Poznań, Widzewem Łódź czy Wisłą Kraków, ale także mecze lokalne takie jak: Derby Łodzi, Derby Krakowa, Derby Trójmiasta czy Wielkie Derby Śląska. Współpraca z touroperatorami przyczynia się do rozszerzenia kanałów dystrybucji biletów na mecze, co potwierdzają przypadki licznych klubów zagranicznych.

Największe Polskie kluby piłkarskie posiadają liczne fankluby nie tylko w Polsce, ale także za granicą. Jedyną wskazówką jaką w tym zakresie można udzielić osobom zarządzającym klubom piłkarskim jest zachęcenie do ciągłej współpracy zarządu klubu z fanklubami. Osoby zarządzające klubami piłkarskimi powinny wziąć pod uwagę, że bardzo często to kibice przyczyniają się do promocji klubu na arenie międzynarodowej poprzez kreowanie świetnej atmosfery na meczach i tworzenie opraw. Dla wielu turystów czynnikami decydującymi o wyjeździe na mecz są nie tylko wyniki sportowe, ale także poziom atmosfery na stadionie.

Dodatkowe działania wzmacniające ofertę turystyczną

Kolejną kwestią jest współpraca klubów z lokalnymi organizacjami turystycznymi. Badanie wykazało, że członkami lokalnych organizacji turystycznych są tylko Lech Poznań i Legia Warszawa. Pozostałe polskie kluby również powinny pomyśleć o członkostwie, ponieważ LOT-y zajmują się międzynarodową promocją swoich członków na stronie internetowej i mediach społecznościowych. Ponadto Polska Organizacja Turystyczna sprzedaje anglojęzyczne wycieczki piłkarskie po Szczecinie, Poznaniu, Wrocławiu, Krakowie i Warszawie, które obejmują zwiedzanie stadionów i wizytę na meczach. Pozostałe kluby piłkarskie również powinny współpracować z POT w celu organizacji takich wycieczek. W szczególności tak zasłużone i znane zespoły jak Górnik Zabrze, Ruch Chorzów, Widzew Łódź, ŁKS Łódź czy Jagiellonia Białystok. 

Kolejnym aspektem, które wynika z badania, jest ałaba oferta w formie muzeum czy centrum wycieczkowego. Cztery zespoły posiadają własne muzeum: Lech Poznań, Legia Warszawa, Śląsk Wrocław, Widzew Łódź. Górnik Zabrze nie posiada własnego muzeum, jednak historie klubu turyści mogą poznać zwiedzając dział sportowy Muzeum Miejskiego w Zabrzu. Zagłębie Lubin kilka lat temu nawiązał współpracę z Muzeum Historycznym w Lubinie, które na swojej stronie internetowej publikuje archiwalne materiały z historii klubu. Wiele znanych i zasłużonych Polskich klubów nie posiada własnego muzeum. Wielu turystów przyjeżdżających na mecze danej drużyny nie może przez to lepiej poznać klubu piłkarskiego. Wszystkie polskie kluby powinny dążyć do posiadania takiego muzeum, ponieważ przyczynia się do powiększenia oferty nie tylko klubów, ale także wspomnianych wcześniej organizatorów wycieczek i touroperatorów. Do poszerzenia swojej oferty przyczynia się także oferowana przez kluby możliwość zwiedzania stadionów piłkarskich. Strona internetowa każdego klubu piłkarskiego w Polsce powinna zawierać informacje o możliwości zwiedzania stadionu. Zwiedzanie stadionu powinno być możliwe zarówno dla grup zorganizowanych oraz dla indywidualnych turystów. Strona internetowa klubu powinna zawierać informacje o możliwości zwiedzania stadionu w języku angielskim. Zwiedzanie stadionu podobnie jak istnienie muzeum poszerza ofertę turystyczną klubów piłkarskich w Polsce.

Metodyka badania

Badanie zostało oparte na wtórnych źródłach informacji, tj. zamieszczonych w Internecie. Zweryfikowany został bezpośredni model dystrybucji poprzez sprawdzenie oficjalnych stron internetowych 18 klubów piłkarskich. Sprawdzono czy internetowe systemy bezpośredniej sprzedaży biletów działają także w językach obcych. Następnie zweryfikowano sprzedaż bezpośrednią biletów na mecze piłkarskie dla zagranicznych turystów realizowaną przez organizatorów jednodniowych wycieczek piłkarskich i organizatorów kilkudniowych wyjazdów piłkarskich (touroperatorów). W tym celu sprawdzono strony internetowe takich firm. Aby potwierdzić współprace klubów z touroperatorami lub jej brak wysłano zapytanie w postaci krótkiego kwestionariusza mailowego, jednak nie otrzymano żadnej odpowiedzi. Dodatkowo sprawdzono czy dane kluby piłkarskie są członkami lokalnych organizacji turystycznych, ponieważ takie organizacje zajmują się międzynarodową promocją tych klubów. Oprócz możliwości kupna biletów na mecz zweryfikowano także inne usługi turystyczne oferowane przez klub, takie jak: możliwość zwiedzania stadionu z anglojęzycznym przewodnikiem oraz istnienie muzeum klubu piłkarskiego. Na koniec zweryfikowano istnienie zagranicznych fanklubów polskich drużyn. Potwierdzeniem funkcjonowania takich stowarzyszeń były ich oficjalne profile na facebooku lub grupy na facebooku. Członkowie takich fanklubów, którzy uczestniczą w meczach danej drużyny, uznano za zagranicznych turystów, mimo iż często są to Polacy na stałe mieszkający za granicą.
Badanie zostało przeprowadzone w kwietniu 2024 roku.

Powyższy tekst stanowi fragmenty pracy licecncjackiej pt. „Mecz piłkarski jako produkt turystyczny” napisanej przez autora pod kierunkiem dr. hab. Piotra Zmyślonego w ramach seminarium „Międzynarodowe aspekty rozwoju turystyki miejskiej i biznesowej” oraz obronionej 4 lipca 2024 roku w Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu.

Photo by David Pisnoy on Unsplash

Literatura: