Piotr Zmyślony | 15 listopada 2016

6 listopada zmarł profesor Gregory Ashworth, jeden z prekursorów akademickiego nurtu badań nad turystyką w mieście. Zajmował się także zarządzaniem marką terytorialną oraz rolą dziedzictwa kulturowego i historycznego w turystyce. Był emerytowanym profesorem Uniwersytetu w Groningen. Miał 75 lat.

Już pod koniec lat 80. poprzedniego wieku profesor Gregory Ashworth zidentyfikował zjawisko badawczego „podwójnego zaniedbania” turystyki miejskiej, polegającego na tym, że naukowcy zajmujący się turystyką pomijali w swoich badaniach miasta, a badacze zajmujący się tematyką miejską lekceważyli zagadnienia związane z rozwojem turystyki. To było wg niego przyczyną „niewidzialności” turystyki miejskiej w obszarze aktywności naukowo-badawczej (Ashworth 1989). W związku z tym podkreślał, że konieczne jest badanie zjawiska turystyki miejskiej, ponieważ jest ona według niego na tyle odmiennym zjawiskiem, że może być analizowana niezależnie od innych aspektów turystyki lub innych funkcji miejskich. Turystyka miejska wymaga zatem ukonstytuowania się spójnego nurtu badawczego, będącego zbiorem teorii, koncepcji analitycznych i technik badawczych przyczyniających się do zrozumienia tej roli i miejsca turystyki w strukturze funkcjonalno-przestrzennej miast (Ashworth 1992).

Profesor Ashworth był reprezentantem podejścia holistycznego do badań nad turystyką miejską, będącym próbą całościowego ujęcia tego zjawiska, jednocześnie podkreślał trudności w samym jego zdefiniowaniu i ujęciu jego istoty. Twierdził, że turystyka w mieście powinna być rozpatrywana nie tylko jako złożone zjawisko składające się z różnych przejawów aktywności turystycznej, ale także z punktu widzenia roli, jaką odgrywa lub może odgrywać w szeroko rozumianym funkcjonowaniu miasta (Ashworth 1992).

Wkład profesora Ashwortha w nurt badań nad turystyką w mieście jest ogromny. M.in dokonał rozróżnienia form turystyki miejskiej na formy zależne od motywów turystów (special interest-specific) oraz formy odnoszące się do miasta i jego walorów, głównym motywem turystów jest poszukiwanie, poznanie i zrozumienie miasta, jego charakteru, odrębności czy unikatowości (place-specific) (Ashworth 2003, 2009). Wyodrębnił cztery atrybuty behawioralne turystów miejskich: selektywność, raptowność, powtarzalność, kapryśność (Ashowrth 2009). Razem z Voogdem dokonał konceptualizacji miasta jako produktu turystycznego (Ashworth, Voogd 1990). Z Tunbridge’m określił zasady zarządzania rozwojem turystyki w miastach o ponadprzeciętnych walorach historycznych (Ashworth, Tunbridge 1990). Z kolei z Page’m (2011) dokonywał rozróżnienia na turystykę miejską, mającą węższe znaczenie, i turystykę w mieście, a także wyodrębnił podstawowe atrybuty turystyki w mieście.

O wiele bardziej wolał zadawać pytania niż formułować proste odpowiedzi. Wciąż aktualne pozostają jego wątpliwości sformułowane w 2003 jako podsumowanie analizy stanu światowej myśli naukowej dotyczącej relacji między turystyką a miastem, którą określił jako paradoksalną:

Z jednej strony rośnie świadomość, że rozwój zdywersyfikowanej linii miejskich produktów turystycznych, dobrobyt gospodarczy miast oraz zachowanie lokalnej kultury mogą zostać zintegrowane w ramach jednej polityki rozwojowej prowadzącej do zwiększenia korzyści wszystkich grup użytkowników miasta. Z drugiej strony, zaskakujące jest to, jak mało wiemy o naturze zależności między tymi zjawiskami. Założenie, że istnieje naturalna i uniwersalna symbioza pomiędzy wszystkimi typami interesariuszy funkcjonowania miasta jest częściej przyjmowana z definicji niż stawiana w wątpliwość, weryfikowana i wyjaśniana. Relacje między turystyką a miastami stawiają więcej pytań niż pewnych odpowiedzi. Dlaczego i w jaki sposób turyści korzystają z zasobów miasta? Jakie są implikacje dla innych funkcji miejskich w związku z rozwojem konsumpcji turystycznej? Skuteczne zarządzanie turystyką w mieście dla realizacji celów rozwoju każdego miasta wymaga każdorazowo odpowiedzi na te pytania (Ashworth, 2003, 2012).

W raz z jego śmiercią międzynarodowa społeczność akademicka odniosła niepowetowaną stratę.

Nekrolog: Profesor Gregory Ashworth 1941-2016

—

Ashworth, G. (1989). Urban tourism: An imbalance in attention, w: C. P. Cooper (red.), Progress in Tourism, Recreation and Hospitality Management, Belhaven, London, 33–54.

Ashworth, G. (1992). Is there an urban tourism?, Tourism Recreation Research, 17(2), 3–8.

Ashworth, G. (2003). Urban tourism: Still an imbalance in attention?, w: C. Cooper (red.), Classic Reviews in Tourism, Channel View Publications, Clevedon, 143–163.

Ashworth, G. (2009). Questioning the urban in urban tourism, w: G. Maciocco S. Serreli (red.), Enhancing the City: Ne Perspectives for Tourism and Leisure, Springer, Dordrecht-Heidelberg-London-New York, 207–220.

Ashworth, G. (2012). Do we understand urban tourism?, Tourism & Hospitality, 1(4), 1–2.

Ashworth, G., Page, S. (2011). Urban tourism research: Recent progress and current paradoxes, Tourism Management, 32(1), 1–15.

Ashworth, G., Tunbridge, J. E. (1990). The Tourist-Historic City, Belhaven, London.

Ashworth, G., Voogd, H. (1990). Can places be sold for tourism?, w: G. Ashworth B. Goodal (red.), Marketing Tourism Places, Routledge, London, 1–16.

Zdjęcie: Nikolaj Stagis, Kommunebranding14 / Vimeo