Łukasz Nawrot, Piotr Zmyślony

Wprowadzenie: Próbując syntetyzować możliwości, pozostające do dyspozycji samorządu terytorialnego i wykorzystywane w celu wspierania rozwoju turystyki można wyodrębnić dwa obszary, na których w głównej mierze koncentrują się działania gminy w sferze jej rozwoju. Z jednej strony wyraźnie zaznacza się działalność inwestycyjna samorządu lokalnego jako podmiotu dysponującego około 80% środków pozostających do dyspozycji wszystkich jednostek samorządu: wojewódzkiego, powiatowego i gminnego, z drugiej zaś gminy biorą na siebie odpowiedzialność za sytuację wszystkich uczestników życia społeczno-gospodarczego na swoim obszarze.

W praktyce można zaobserwować różne drogi rozwiązania powyższego dylematu. Z jednej strony można wyróżnić samorządy, które starają się inwestować jak najwięcej, czasami kosztem racjonalności dokonywanych inwestycji, inne zaś inwestują znacznie mniej, a największy wysiłek skupiają na zarządzaniu i skutecznym egzekwowaniu swoich postanowień. Pozostaje więc problem racjonalnych wyborów, a przecież możliwości finansowe najbogatszej nawet gminy nie są nieograniczone. W związku z tym mając na uwadze konieczność rozstrzygnięcia kwestii wyborów dokonywanych przez władze gminy co do priorytetów działania postawiono następujące pytania, które stanowią równocześnie problemy badawcze referatu: • W jakim zakresie władze gminy powinny prowadzić działalność inwestycyjną, która wpływa na rozwój turystyki? • Czy samorządy lokalne mogą i czy powinny podjąć się roli podmiotu koordynującego działania podmiotów działających dla rozwoju turystyki w gminie oraz na czym miałaby ta rola polegać? • Jaka powinna być relacja pomiędzy inwestowaniem i koordynacją oraz jaka kolejność powyższych działań może okazać się najbardziej efektywną we współczesnych uwarunkowaniach gospodarki polskiej?

Powyższe pytania ukazują dylemat, z jakim borykają się samorządy lokalne w zakresie realizacji funkcji turystycznej na terenach, którymi administrują. Konieczne wydaje się rozstrzygnięcie kwestii czy zadania te nie wykluczają się wzajemnie, czy należy dokonać jasnego wyboru między nimi czy wreszcie można próbować je pogodzić. Należy się wreszcie zastanowić w jakim stopniu samorząd terytorialny jest w stanie spełnić wszystkie z powyższych postulatów i czy w ogóle jest to możliwe przy dysponowaniu ograniczonymi środkami. Odpowiedzią na powyższe pytania jest teza referatu: samorządy lokalne nie muszą wybierać pomiędzy rolą inwestora a rolą synergetyka. Mogą odpowiednio łączyć obie te funkcje w celu skutecznego i zrównoważonego stymulowania rozwoju turystyki.

Nawrot Ł., Zmyślony P. (2004). Inwestor czy synergetyk: Rola samorządu terytorialnego w rozwoju turystyki, w: Rola i zadania samorządu terytorialnego w rozwoju gospodarki turystycznej, Gałecki R. (red), Mazowiecka Wyższa Szkoła Humanistyczno-Pedagogiczna w Łowiczu, Łowicz, 24-25 kwietnia 2003, 48-65 [PDF].