Piotr Zmyślony | 21 grudnia 2014

Saskia Sassen, autorka określenia „miasto globalne”, przewiduje, że za dwie, trzy dekady gospodarkę światową nie będzie już napędzać – tak jak jest teraz – sieciowe współistnienie kilkunastu lub kilkudziesięciu globalnych metropolii powiązanych kapitałowo, finansowo, instytucjonalnie i politycznie. Światem kierować będą lokalno-globalne strategiczne układy miejskie w formie dwóch lub trzech wyspecjalizowanych megamiast. W obecnej globalnej sieci już zaznaczają się silniejsze węzły oparte na kluczowych specjalizacjach. W przyszłości oznaczać to będzie kumulację przewag konkurencyjnych skoncentrowaną na coraz szerszym układzie międzymiejskim.

Obecnie siła miast jest zbalansowana pomiędzy niewielką liczbą megamiast, mających status miast globalnych. W niedalekiej przyszłości struktura ta może zostać zastąpiona przez nowy układ geopolityczny, sterowany przez około 20 strategicznych lokalnych lub regionalnych sieci miast, które już teraz nabierają znaczenia w warunkach globalizacji gospodarki.

Motorem tego zjawiska jest proces nazwany przez Taylora (2009) wszczepioną siecią. Miasta międzynarodowe powiązane są ze sobą poprzez biura transnarodowych firm świadczących zaawansowane usługi dla biznesu, których obecność gwarantuje spójne, zintegrowane zarządzanie wielkimi korporacjami transnarodowymi. W tych warunkach strategią miast jest specjalizacja i budowane na niej międzymiejskie powiązania strategiczne oparte na zasadzie uzupełnienia kompetencji. Jak podkreśla Sassen, korporacje – w odróżnieniu od indywidualnych konsumentów i turystów, którzy szukają w miastach różnorodności – szukają i wykorzystują specjalizacje miast, dążąc do obniżenia globalnych kosztów działania. Obrazuje to trafnym porównaniem do sklepów:

What matters to these firms is not the city as a supermarket, but as a specialised shop. By this rationale, different firms will prefer different city networks… [F]or many firms, if they can avoid locating in London or New York, where costs are high, and if Copenhagen serves their purposes just as well, there is little doubt as to where they will go (Sassen 2012).

Oto strategiczne sieci miast, które mogą w przyszłości odgrywać kluczową rolę:

• Waszyngton—Nowy York-Chicago jako centrum globalnej geopolityki;
• Pekin-Szanghaj-Hong Kong: pierwsze z nich to centrum władzy, drugie jest wiodącym krajowym centrum przemysłowym i finansowym, trzecie to pośrednik w wymianie globalnej;
• Sao Paulo-Rio De Janerio-Brasilia: nowa polityczna i gospodarcza przeciwwaga dla dwóch wcześniej wymienionych triad miejskich;
• Berlin-Frankfurt: pierwsze miasto jako siedziba najsilniejszego rządy europejskiego, drugie jako siedziba banku centralnego UE – ta oś jest bastionem Unii Europejskiej, nie byłaby tak silna, gdyby nie istniała Unia;
• Istambuł-Ankara: miasto pogranicza europejsko-azjatyckiego i brama Europy oraz coraz silniejsze miasto globalnej polityki;
• Kair-Bejrut: reaktywują ideę regionu na bliskim wschodzie, pierwsze ma historię imperium, Bejrut ma liczne światowe powiązania polityczno-ekonomiczne;
• Genewa-Wiedeń-Nairobi: ponadkontynentalna sieć miast, które reprezentują masę krytyczną w zakresie instytucji i organizacji zajmujących się sprawami społecznymi i walki z nędzą i głodem. Od dawna pozostają w sieci globalnych finansów i kwestii militarnych, ale staną się globalnymi aktorami w kwestiach globalnych.

Tworzenie strategicznych sieci miejskich oznacza, że wielkie i silne ośrodki uciekną jeszcze bardziej do przodu, a te, które aspirują do podczepienia się do tej globalnej sieć przepływu kapitału, osób, wiedzy i innych cennych zasobów, będą miały jeszcze jedne drzwi do sforsowania, broniących dostępu do ekskluzywnych sieci strategicznych, które nie będą zainteresowane przyjmowaniem do swojego wąskiego grona nowych członków. Dla turystyki miejskiej oznacza to jedno – złote czasy indywidualnych podróży służbowych oraz turystyki biznesowej.

—–

Na podstawie:

Sassen, S. (2012). Dominant cities replaced by multiple city networks. The Wealth Report 2012, Knight Frank Research.
Taylor, P.J. (2009). Measuring the World City Network: New Results and Developments. GaWC Research Bulletin 300.