Piotr Zmyślony | 29 grudnia 2014

Już za trzy dni we Włoszech zacznie formalnie funkcjonować 14 metropolii. Administracyjnie zastąpią one prowincje, a wśród obszarów ich kompetencji znajdzie się turystyka. Kiedy zostaną powołane w Polsce?

Po wielu miesiącach negocjacji z samorządami lokalnymi oraz dyskusji, pomimo tego, że nie wszystkie kwestie związane z nowym szczeblem administracyjnym są jasne, Włochy formalnie ustanawiają obszary metropolitalne jako nowy szczebel administracyjnego podziału kraju. Ich wprowadzenie w zasadzie wymusza życie – brak przepisów w tym zakresie po prostu utrudniał konkurencyjność dużych miast, które od dawna wykorzystywały funkcjonalne powiązania z otaczającymi je obszarami metropolitalnymi  dla wzrostu swojej konkurencyjności.

Rozpiętość wielkościowa nowych obszarów jest duża. Największymi metropoliami będą ponadczteromilionowy Rzym oraz trzymilionowe Mediolan i Neapol, najmniejszymi półmilionowe Cagliari i Calabria. Na mocy ustawy metropolitalnej, uchwalonej już w marcu tego roku, administracyjnie metropolie zastąpią prowincje (odpowiedniki naszych powiatów), których rola na pozostałych obszarach także będzie zmniejszona.

Na czele każdej metropolii będzie stał prezydent (burmistrz głównego miasta metropolii) oraz rada metropolii wybierana pośrednio ze wszystkich JST ją tworzących. Metropolie przejmą kompetencje w tych obszarach, które są wspólne i spójne dla jednostek samorządu terytorialnego je tworzących, czyli transport, gospodarka mieszkaniowa oraz energetyczna, a także planowanie przestrzenne, drogi, oświata, kultura i turystyka, chociaż prawo zostawia tutaj swobodę do podzielenia kompetencji każdemu z 14 miejskich obszarów funkcjonalnych. Będą one finansowane z środków centralnych, podatków lokalnych i funduszy UE.

Co ciekawe, mimo że potrzeba tworzenia szczebla metropolitalnego we Włoszech była odczuwana równie silnie co w Polsce, to dopiero rząd obecnego czterdziestoletniego premiera Matteo Renziego uczynił z ustawy metropolitalnej sprawę priorytetową. Nie ma w tym nic dziwnego – był on wcześniej burmistrzem blisko czterystutysięcznej Florencji (od stycznia już formalnie milionowej metropolii), a więc zna doskonale problemy współrządzania dużym miastem bez wsparcia administracyjnych ram metropolitalnych. Razem z sekretarzem rządu Graziano Delrio (byłym burmistrzem Reggio nell’Emilia) przeforsowali oni reformę administracyjną nazywaną potocznie „reformą Delrio’ego”.

Jaki płynie z tego wniosek dla Polski? Możliwe, że na wprowadzenie ustawy metropolitalnej będziemy musieli czekać do czasu, kiedy premierem zostanie były lub obecny prezydent jednego z największych polskich miast. Kandydaci?

—–

Źródła:

D’Antonio, S., „Metropolitan cities” are born in Italy, Citiscope, 11 December 2014; How Italy Put Cities in Charge, CityLab, 12 December 2014.

D. Figueroa, Italy: Law Reordering the Territorial Organization of the Country, 14 May 2014.

Foto: Saint Peter’s Basilica, Sant’Angelo bridge, by night, Rome by Jebulon (CC0 1.0).