Badania nad organizacjami zarządzającymi obszarami recepcji turystycznej (destination management organizations – DMO) obejmują najróżniejsze aspekty związane z funkcjonowaniem tych organizacji. Do najczęściej spotykanych zagadnień analizowanych przez naukowców można zaliczyć m.in. problemy finansowania organizacji, strukturę członkowską czy konkretne działania podejmowane przez te organizacje. Co ciekawe, w bardzo ograniczonym zakresie podejmuje się badań nad stanem liczebnym tych organizacji…

Problem z określeniem liczby lokalnych DMO funkcjonujących na terenie Europy wynika z co najmniej kilku powodów. Przede wszystkim wynika to z nierozstrzygniętej dyskusji, które organizacje można uznawać za DMO. Powszechnie uznaje się, że destination management organizations to podmioty odpowiedzialne za zarządzanie obszarami recepcji turystycznej. Mówi się, że organizacje te „wywodzą się” z destination marketing organizations, czyli podmiotów nastawionych głównie na promocję, czy szerzej – marketing miejsca docelowego. W Polsce za takie podmioty można uznać lokalne organizacje turystyczne (LOT). W niektórych przypadkach występują nawet problemy z precyzyjnym określeniem, czy o danej organizacji można mówić jako o regionalnej czy lokalnej (co jest wynikiem m.in. podziału administracyjnego danego państwa). Autor zauważył również, że samo sformułowanie DMO jest często nieznane wśród praktyków działających w sektorze turystyki…

Specyfika systemu organizacji i zarządzania turystyką w konkretnych krajach również przysparza kłopotów z określeniem, które organizacje można uznać za lokalne DMO. Jako przykład można podać sytuację w Niemczech. W Meklemburgii-Pomorzu Przednim, LOT-y występują w innej postaci niż Polsce. Lokalnymi organizacjami turystycznymi można bowiem nazwać podmioty zajmujące się marketingiem lokalnym bądź świadczące usługi informacji turystycznej. Generalnie, na strukturę tych podmiotów składają się:

• centrale turystyczne (Tourismuszentrale) – pełniące funkcję ośrodków informacji turystycznej oraz systemu rezerwacji usług turystycznych; ich działalność finansowana jest z budżetów urzędów miast lub gmin,
• jednostki marketingu miejskiego (Stadt-marketing) – zajmujące się marketingiem turystycznym danego miasta; mogą występować w postaci związków turystycznych lub wydziałów w urzędzie miasta oraz
• spółki prawa handlowego – zajmujące się marketingiem turystycznym, sprzedażą usług turystycznych, również pełniące funkcję ośrodków informacji turystycznej na danym obszarze.

Problem z określeniem stanu liczebnego lokalnych DMO może również wynikać z dość częstych i dynamicznych zmian w systemie organizacji i zarządzania turystyką. Praktycznie w każdym roku w każdym kraju dochodzi do pewnych (czasami dość istotnych) przeobrażeń, w wyniku których zmienia się liczba różnych podmiotów polityki turystycznej, w tym również lokalnych DMO.Przykładowo, w 2013 r.w Chorwacji istniało 301 lokalnych organizacji turystycznych, ale zgodnie z założeniami zamierzano zlikwidować 107, ze względu na niski poziom dochodów organizacji (poniżej 200 000 kun). Z kolei w Słowenii lokalne DMO są cały czas na etapie tworzenia. W 2014 na terenie kraju działało zaledwie 8 typowych lokalnych DMO (co ciekawe, regionalnych było więcej!). Niemniej struktura innych organizacji jest dość rozbudowana – w Słowenii działa 827 stowarzyszeń turystycznych, w promocję turystyki zaangażowanych jest 77 instytucji, z czego ponad połowa tworzona jest na obszarze jednej lub kilku gmin. Do tego dochodzi ok. 90 centrów informacji turystycznej.

Badania, które miały określić liczbę lokalnych DMO funkcjonujących w Europie autor przeprowadził w latach 2013-2014. Zostały one zrealizowane w oparciu o własne obserwacje, przegląd wielu opracowań naukowych, źródeł internetowych, a przede wszystkim – na podstawie informacji uzyskanych z odpowiednich narodowych organizacji turystycznych (NTO) lub narodowych administracji turystycznych (NTA), funkcjonujących w poszczególnych państwach. W oparciu o uzyskane informacje z 21 krajów (Austria, Belgia, Chorwacja, Czarnogóra, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Litwa, Niemcy, Norwegia, Polska, Słowacja, Słowenia, Serbia, Szwajcaria, Szwecja, Węgry, Włochy, Wielka Brytania) liczbę lokalnych DMO oszacowano na ok. 3600 organizacji. Do liczby tej należy jednak podejść z rezerwą. Po pierwsze, w niektórych przypadkach (krajach) otrzymano informacje jedynie o szacunkowej liczbie lokalnych DMO. Po drugie, dane pochodzą sprzed 3-4 lat, więc wartości mogły się zmienić. Po trzecie, nie uwzględniono wszystkich krajów europejskich, co wynikało z: braku jakichkolwiek informacji nt. liczby lokalnych DMO oraz faktu, iż w niektórych państwach (np. Macedonia, Mołdawia), dopiero zaczyna się tworzyć podmioty, które przybierają kształt lokalnych organizacji zarządzających obszarami recepcji turystycznych.

Więcej na ten temat:

Gardzińska, A. (2014). Podmioty uczestniczące w procesie kreowania transgranicznego produktu turystycznego, „Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu”, nr 46, Wrocław.

Ozebek,  N.B. (2014). Slovenski turizem je slabo organiziran, http://www.dnevnik.si/slovenija/slovenski-turizem-je-slabo-organiziran.

Ukida se 107 lokalnih turističkih zajednica s premalim prihodom, http://www.poslovni.hr/hrvatska/ukida-se-107-lokalnih-turistickih-zajednica-s-premalim-prihodom-255288, 2013.

Zdjęcie: Wiedeń by M. Jarmoluk | Pixabay, CC0.