Piotr Zmyślony | 6 września 2015

Globalizacja tworzy nowy typ przestrzeni miejskiej oraz nową hierarchię jednostek terytorialnych i ośrodków miejskich, na czele której stoją globalne miasta, które pełnią rolę „centrów dowodzenia” światową gospodarką. Turystyka w tych miastach, mimo oszałamiającej liczby atrakcji, ma znaczenie uzupełniające z punktu widzenia ich funkcjonowania. Jej rolę można określić na podstawie wniosków wynikających z założeń i tez koncepcji miast globalnych, ponieważ rozważań odnoszących się bezpośrednio do niej samej jest jak na lekarstwo.

Miasta globalne – nie tylko Londyn, Nowy Jork i Tokio

Sassen, autorka koncepcji miast globalnych, przyjmuje za punkt wyjścia rozważania Friedmanna i Wolffa (1982), którzy jako pierwsi zauważyli, ze największe miasta świata stają się miejscami koncentracji funkcji zarządzania i koordynacji globalną gospodarką. Poprzez koncentrację funkcji decyzyjnych stanowią one miejsca organizacji, koordynacji i obsługi przepływu globalnego kapitału, kluczowymi lokalizacjami oraz równocześnie rynkami dla finansów i zaawansowanych usług biznesowych oraz głównymi miejscami produkcji innowacji, włączając w to produkcję innowacji dla tych branż. Warunkiem koniecznym określającym współczesne miasta globalne nie jest wyłącznie lokalizacja głównych siedzib korporacji transnarodowych lub instytucji finansowych, ale istnienie sektora zaawansowanych oraz silnie usieciowionych usług biznesowych.

Miasta rozwijają się poprzez wzajemne powiązania, nie poprzez eliminowanie się na arenie światowej konkurencji. Lapidarnie rzecz ujmując – podstawą sieci jest wzajemność, tworzona głównie na relacjach współpracy, a dopiero potem na konkurencji, ponieważ miasta potrzebują się wzajemnie i wspólnie tworzą dobrobyt sieci. Konkurencja, i to silna, zachodzi między korporacjami i innymi przedsiębiorstwami zlokalizowanymi na ich terenie. Sassen stwierdza istnienie około 40 miast globalnych, z których niektóre, jak Londyn, Nowy Jork, Tokyo, Amsterdam, Mumbaj i Szanghaj, są centrami światowego handlu i finansów od stuleci, natomiast inne, jak Los Angeles, Chicago i Sao Paulo, są stosunkowo młode.

Turystyka biznesowa jako wyspecjalizowane usługi dla firm

Istotne znaczenie w funkcjonowaniu miast globalnych ma sfera turystyki biznesowej, którą można uznać jako część sfery bezpośredniej obsługi funkcji globalnych. Stopień profesjonalizacji i jakość obsługi podróży biznesowych oraz poziom przygotowania merytorycznego osób świadczących te usługi, a przede wszystkim działalność w sferze B2B pozwala na zakwalifikowanie tego sektora do szerokiej grupy usług biznesowych o ponadprzeciętnym, a nawet wysokim stopniu wyspecjalizowania. Dotyczy to przede wszystkim obsługi podróży służbowych podejmowanych przez pracowników korporacji oraz innych firm i instytucji, która realizowana jest przez wyspecjalizowane biura podróży służbowych lub internetowe systemy zarządzania podróżami służbowymi, mające – wzorem innych firm świadczących usługi biznesowe – międzynarodowy zasięg działania. Ich działalność nie ogranicza się ona tylko do sfery logistyki podróży oraz transakcji finansowych z nich wynikających, ale obejmuje także tworzenie korporacyjnych programów optymalizacji podróży służbowych w sferze kosztów i efektywności pracy, opracowywanie regulaminów podróży służbowych oraz organizację wydarzeń biznesowych.

Do sfery wyspecjalizowanych usług biznesowych można także zaliczyć przemysł spotkań, szczególnie w odniesieniu do organizacji spotkań i wydarzeń międzynarodowych. Przemysł spotkań skoncentrowany jest głównie w metropoliach o randze globalnej lub międzynarodowej, a jego wielkość jest pochodną znaczenia danego miasta oraz potencjału ekonomicznego przedsiębiorstw w nich zlokalizowanych. Na podstawie rankingów prowadzonych przez ICCA i UIA wynika, że przemysł spotkań stanowi sferę budującą potencjał miast globalnych, takich jak Paryż, Londyn Tokyo, Singapur i Seul, lub jest czynnikiem specjalizacji oraz strategii rozwojowych niektórych miast na arenie międzynarodowej, co można zaobserwować w przypadku wielu miast europejskich, m.in. Wiednia, Barcelony, Madrytu, Brukseli czy Kopenhagi.

Hotele, restauracje i rozrywka jako konsumpcja luksusowa

Rozwój funkcji turystycznej, skorelowany z rozwojem funkcji rekreacyjnej i kulturowej, traktowany jest w miastach globalnych także jako pochodny miernik ich globalnego znaczenia. Świadczy o tym wzrost wykorzystania powierzchni rezydencjalnej oraz miejsc hotelowych w centralnych obszarach miast. Rozwój funkcji turystycznej jest pochodną rosnących potrzeb konsumpcyjnych mieszkańców oraz odwiedzających miasta turystów, przy czym należy podkreślić tu konsumpcję dóbr i usług luksusowych. Co więcej miasta globalne są jednoczesnymi lokalizacjami produkcji i konsumpcji rozrywki, przyczyniając się do nowej formy rozwoju turystyki w mieście, polegającą na traktowaniu miasta jako obiektu konsumpcji, wzorem wielkiego parku tematycznego”. Efektem tego, obok rozwoju centrów biznesowych, jest wzrost powiązanych z nimi stref konsumpcji, składających się z obiektów handlowych, rozrywkowych oraz hotelowych i gastronomicznych. W tym aspekcie internacjonalizacja funkcji turystycznej, a także sam jej rozwój, jest wynikiem internacjonalizacji całej gospodarki miasta.

Turystyka w procesie rewitalizacji kulturowej

Turystyka staje się beneficjentem wzrostu sektora kultury w miastach globalnych, dlatego jest także wykorzystywana w procesach rewitalizacji wielu miast w celu zwiększenia lub zachowania rangi miasta w narodowych systemach miejskich. Od lat 80. poprzedniego wieku obserwuje się wzrost sektora kultury w miastach, można nawet mówić o uprzemysłowieniu kultury. Jej symbolem jest rozwój obiektów rozrywkowo-konferencyjnych, rosnąca liczba festiwali lub zwiększenie liczby oraz licencjonowanie artystów ulicznych. Coraz większa liczba wysoko wyspecjalizowanych pracowników chce mieszkać w miastach o wysokim stopniu rozwoju kultury, im więcej z nich pochodzi z zagranicy, tym bardziej sfera atrakcji kulturowych odpowiada temu międzynarodowemu popytowi. Cechą zmiany kulturalnej miast jest zwiększenie atrakcyjności turystycznej miast. Sassen stwierdza, że im więcej ludzi mieszka na obszarach metropolitalnych, tym bardziej centra miast stają się dla nich formą niecodziennego krajobrazu miejskiego.

—-

Źródła:

Sassen, S. (2001). The Global City: New York, London, Tokyo, Princeton Univercity Press, Princeton.

Sassen, S. (2005). The Global City: Introducing a concept, The Brown Journal of World Affairs, XI(2), 27–43.

Sassen, S. (2006). Cities in a World Economy, 3rd edition, Pine Forge Press, Thousand Oaks.

Sassen, S., Roost, F. (1999). The city: Strategic site for the global entertainment industry, w: D. R. Judd S. S. Fainstein (red.), The Tourist City, Yale University Press, New Haven-London, 143–154.

Taylor, P. J. (2004). World City Network: A Global Urban Analysis, Routledge, London.

Taylor, P. J. (2012). The Challenge Facing World City Network Analysis, GaWC Research Bulletin, 409.

Clark, T. N. (red.), (2004). The City as an Entertainment Machine, Research in Urban Policy, vol. 9, Elsevier, Oxford.

Judd, D. R. (2003). Visitors and the spatial ecology of the city, w: L. M. Hoffman, S. S. Fainstein, D. R. Judd (red.), Cities and Visitors: Regulating People, Markets, and City Space, Blackwell Publishing Ltd, Oxford, 23–38.

ICCA (2015). ICCA Statistics Report, International Congress & Convention Association, Amsterdam.

UIA (2015). International Meetings Statistics Report: 56th edition, Union of International Associations, Brussels.

Foto: NY by Björn Simon, Unsplash, CC Zero.