Hubert Gonera (Landbrand), Piotr Zmyślony

Wprowadzenie trzech typów lokalnych organizacji turystycznych jest jedną z propozycji będących atrybutami zmodyfikowanego systemu POT-ROT-LOT. Propozycje te stanowią wnioski wynikające z projektu warsztatowo–szkoleniowego pt. Wiedza, Produkt i Współpraca kluczem do sukcesu w turystyce, realizowanego przez POT we współpracy z Regionalnymi Organizacjami Turystycznymi w latach 2015-2016. Raport został opublikowany na portalu POT Zarabiaj na turystyce.  

Trzy typy lokalnych organizacji turystycznych

Należy wyodrębnić trzy typy LOT-ów – dwóch o charakterze produktowym oraz jednej o charakterze metropolitalnym. Wszystkie typy LOT powinny być tworzone, wzorem dotychczasowej praktyki, na zasadach dobrowolnych.

Zgodnie z orientacją produktową, pierwszym typem jest tematyczna LOT, koordynująca sieciowe produkty turystyczne, współkreujące markę regionu. Drugim typem jest obszarowa LOT, koordynująca produktami lokalnymi opartymi o dziedzictwo lokalne. Należy także wyodrębnić trzeci typ LOT-ów – Metropolitalne Organizacje Turystyczne (dalej: MetrOT), budowane w stolicach województw oraz – ewentualnie – innych miast mających charakter metropolitalny. Ich status powinien mieć charakter odmienny od charakteru dwóch pierwszych typów LOT-ów i być zbliżony to statutu ROT-ów.

MetrOT-y powinny skupiać zadania rekomendowane zarówno LOT-om obszarowym, jak i tematycznym, a także miały możliwość – wzorem ROT-ów, ale także w ramach porozumienia z nimi – prowadzenia działań promocyjnych w odniesieniu do swoich produktów. Wymagają tego uwarunkowania rynkowe, w których obecnie funkcjonują duże miasta i reprezentujące je organizacje turystyczne (zarówno regionalne, jak i metropolitalne). Nie jest zalecane, aby tego typu organizacje współpracowały z ROT na takich samych zasadach, jakie rekomenduje się LOT-om tematycznym i obszarowym. W tym przypadku zalecana jest równoległa współpraca regionalna. Nie oznacza to, że utworzenie MetrOT-ów powinno być obowiązkowe czy wymagane w każdym województwie, jednak jeśli one istnieją, trzeba ich statut i miejsce w systemie unormować adekwatnie do ich roli.

Rola LOT-ów w odniesieniu do produktów turystycznych

LOT-y powinny zagwarantować obecność atrakcji i partnerów wystarczających do wdrożenia i rozwoju oferty produktowej. Ich oferta powinna być skupiona wokół czytelnej myśli przewodniej np. wspólnej formy turystyki lub charakteru atrakcji. Oznacza to, że w ślad za pomysłem powinny pojawić się konkretne podmioty świadczące usługi w ramach tej oferty. Ich propozycje powinny być w sposób ujednolicony i optymalnie z punktu widzenia turystów opisane.

Do LOT-ów powinien należeć obowiązek i przywilej bieżącego kontaktu z przedstawicielami branży skupionej wokół produktu. Równie istotnym zadaniem LOT-ów powinno być przeszkolenie przedstawicieli branży z zakresu niezbędnej wiedzy potrzebnej do obsługi ruchu turystycznego w ramach propozycji sieciowej. Także na poziomie lokalnym branża turystyczna powinna przeprowadzić montaż finansowy zapewniający poszczególnym produktom niezbędne środki na współpracę. Przede wszystkim mowa tutaj o środkach koniecznych do budowania i podtrzymywania sieci współpracy (spotkania w projekcie, networking, przyjmowanie nowych członków).

LOT powinna ustalić konieczne warunki jakościowe dotyczące świadczonych w ramach produktu usług. Każdorazowo mogą to być inne kryteria, które mogą być modyfikowane w zależności od charakteru produktu.

LOT powinna także zarządzać procesem certyfikacji elementów tworzących produkt lokalny. Czynność ta nie powinna być wypychana na zewnątrz do poziomu regionu czy kraju, wręcz przeciwnie, winna być zakorzeniona lokalnie i pozostawać w gestii LOT i podmiotów współtworzących konkretny produkt sieciowy (niekoniecznie muszą być oni członkami LOT, mogą równie dobrze być zrzeszeni w LGD). To właśnie osoby zainteresowane współpracą mają ustalić normy certyfikacji, które zagwarantują, że w sieci udział brać będą jedynie podmioty dostarczające turystom ofertę odpowiedniej jakości.

LOT-y powinny przygotowywać treści niezbędne do promocji produktu. Chodzi tu zarówno o opis werbalny, jak i zgromadzenie odpowiedniej jakości materiałów graficznych, w tym zdjęć wizerunkowych, które oddają wyróżnikowe cechy oferty. Wszelkie opisane powyżej czynności dotyczące produktu turystycznego wymagają bieżącej pracy z branżą, a w szczególności działań edukacyjnych, certyfikacyjnych, aktualizacji katalogu ofert w ramach produktu, aktualizacji opisu produktu, aktualizacji materiałów graficznych dotyczących produktów w tym zdjęć i znaków graficznych.

---

Jak czytać raport?

Na projekt złożyło się ponad 30 godzin debat, w których brało udział 91 dyskutantów oraz kilkadziesiąt osób spośród publiczności. Na ich bazie powstało ponad 120 stron szczegółowych sprawozdań z debat. W opracowaniu przedstawiamy najbardziej istotne wnioski, grupując je – zgodnie z logiką przyświecającą całemu projektowi – w trzech obszarach: PRODUKT, WIEDZA, WSPÓŁPRACA

Wszystkie wnioski mają charakter wytycznych, które zostały wyartykułowane w sposób bezpośredni (literalny) w opisywanych w trakcie debat i dotyczą kwestii organizacyjnych oraz wyzwań rozwojowych; bądź mają charakter propozycji, które wynikają z debat w sposób pośredni, tj. ze względu na wzajemne powiązania odnoszą się jednocześnie do kilku poruszanych kwestii. Ponadto odnośnie konkretnych zagadnień zaprezentowano tzw. dobre praktyki z poszczególnych regionów, które mogą stanowić cenne wskazówki dla podmiotów odpowiedzialnych za promocję i zarządzanie turystyką w wymiarze regionalnym i lokalnym. Celem opracowania nie jest opracowanie gotowych zapisów ustawowych, ponieważ te muszą uwzględniać jeszcze inne niż tylko treść debat uwarunkowania.

O projekcie

Projekt „Wiedza, produkt i współpraca kluczem do sukcesu”, realizowany w latach 2015-2016, powstał na bazie doświadczeń Departamentu Produktu Turystycznego i Współpracy Regionalnej POT. Miał on charakter eksperckiego wsparcia regionalnych i lokalnych struktur organizacyjnych systemu turystyki (w tym przedsiębiorców, przedstawicieli JST, instytucji publicznych oraz organizacji pozarządowych) w zakresie transferu wiedzy na temat promocji turystycznej i komercjalizacji produktów turystycznych zgodnie z nowymi trendami zagranicznymi oraz współpracy międzysektorowej. Misją projektu było umacnianie funkcjonowania trójszczeblowego systemu zarządzania turystyką POT-ROT-LOT w warunkach jego 15-letniego istnienia.

Projekt miał formę cyklu 15 warsztatów merytorycznych o charakterze szkoleniowo-dyskusyjnym, organizowanym merytorycznie, logistycznie i finansowo w partnerstwie z Regionalnymi Organizacjami Turystycznymi. Każdy warsztat był realizowany według jednolitego ogólnego harmonogramu, opartego o trzy komponenty: produkt, wiedza, współpraca.

Komponent PRODUKT zawierał wystąpienia szkoleniowe i prezentacje dobrych praktyk o tematyce dostosowanej do aktualnych wyzwań rozwojowych każdego regionu, przede wszystkim z zakresu kształtowania, komercjalizacji i promocji produktów turystycznych. Komponent WIEDZA zawierał prezentacje wybranego zgodnie z rynkiem priorytetowym regionu dyrektora Zagranicznego Ośrodka Polskiej Organizacji Turystycznej na temat specyfiki oraz bieżących trendów rozwojowych tego rynku. Komponent WSPÓŁPRACA miał formę otwartej debaty dotyczącej dotychczasowych doświadczeń i bieżących problemów w zakresie współzarządzania turystyką w poszczególnych regionach, przy uwzględnieniu potrzeb i partycypacji wszystkich zainteresowanych stron (ROT, LOT, JST, branży turystycznej, przedstawicieli uczelni wyższych, Informacji Turystycznej, mediów lokalnych). Oprócz tematyki współpracy, debaty koncentrowały się także na dwóch poprzednich komponentach.

Każdorazowo skład dyskutantów ustalany był przez regionalnego gospodarza (ROT). Stałymi moderatorami byli Hubert Gonera (6 debat) oraz Piotr Zmyślony (9 debat). Niniejszy raport zawiera wnioski, przykłady i propozycje rozwiązań sformułowane na podstawie raportów z debat przygotowanych przez obu moderatorów.

Całkowita liczba uczestników projektu: 1247 osób, w tym: przedstawiciele Regionalnych i Lokalnych Organizacji Turystycznych, przedstawiciele Jednostek Samorządu Terytorialnego, gestorzy certyfikowanych produktów turystycznych, branża turystyczna, przedstawiciele uczelni wyższych z kierunkami turystycznymi oraz przedstawiciele Informacji Turystycznej.

---